1 Νοεμβρίου 2014

τὸν Πομπίλον εἰς τὸν ὁμώνυμον ἰχθὺν μεταμορφῶσαι



 Πομπίλος εκ του Πέμπω ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. στέλνω, στέλνω μακριά, αποστέλλω |με αιτ. και δοτ. |με αιτ. και εμπρόθετο προσδιορισμό |με αιτ. και μτχ. 2. στέλνω μήνυμα, στέλνω για να ειδοποιήσω ή να πληροφορήσω, αποστέλλω μια αγγελία ή μια συμβουλή |στέλνω για να πω, στέλνω διαταγή |στέλνω ως δώρο, στέλνω χάρισμα, δίνω ως εφόδια ταξιδιού 3. αποπέμπω, κάνω ή αφήνω κπ. ή κτ. να φύγει 4. οδηγώ, συνοδεύω |συμμετέχω σε μια πομπή, σε μια παρέλαση Β. ΜΕΣΟ |στέλνω ή φροντίζω να σταλεί κπ. κάπου για χάρη μου Γ. ΠΑΘΗΤΙΚΟ 1. αποστέλλομαι 2. φέρομαι εν πομπή

Κατά τον Αθήναιο τον Ναυκρατίτη στο έργο του  «Δειπνοσοφιστές», αναφερόμενος στα γραφόμενα στην «Τεχλινιακή ιστορία» του Επιμενίδη του Κρητικού ή του Τηλεκλείδη,  ο πομπίλος μαζί με το δελφίνι θεωρούνται ιεροί ιχθύες.

 Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 7, Kaibel paragraph 18, line 40

 τίς δ' στν καλούμενος ερς χθύς; μν
τν Τελχινιακν στορίαν συνθείς, ετ' πιμενίδης
(p. 233 K) στν Κρς Τηλεκλείδης ετ' λλος τις,
ερούς φησιν εναι χθύας δελφνας κα πομπίλους.
στ δ' πομπίλος ζον ρωτικόν, ς ν κα ατς
γεγονς κ το Ορανίου αματος μα τ φροδίτ.


Ο πομπίλος θεωρούν ότι γεννήθηκε από το αίμα που έπεσε από τον Ουρανό στη θάλασσα -όταν ο Κρόνος έκοψε τα γεννητικά όργανα του πατέρα του. Γεννήθηκε μαζί με την Αφροδίτη  έτσι είναι ένα ψάρι ερωτικό και συγχρόνως ιερό.

Νίκανδρος δ' ν δευτέρ Οταικν φησι (fr. 16 Sch)·
  πομπίλος, ς ναύτσιν δημονέουσι κελεύθους
  μήνυσεν φιλέρωσι κα φθογγός περ μύνων.

Ο Νίκανδρος ο Κολοφώνιος στο δεύτερο κεφάλαιο των  "Οιταικών" του αναφέρει ότι ο πομπίλος δείχνει τη ρότα που πρέπει να κρατήσουν στους ανυπόμονους και ερωτευμένους ναύτες, βοηθώντας τους παρα το γεγονός ότι δεν μιλάνε.

λέξανδρος δ' Ατωλς ν Κρίκ, ε γνήσιον τ
ποιημάτιον (p. 240 M)·
  πηδαλί κρ πι πομπίλος νιοχεύων
  στ' κάτω κατόπισθε θεος πο πομπίλος χθύς.  

Ο Αλέξανδρος από την Αιτωλία στον «Κρίκα» του- εάν είναι ένα αληθινό το ποιηματάκι του αναφέρει για τον πομπίλο και πως είναι οδηγός για τους ψαράδες. Στην άκρη του  πηδάλιου κάθισε πίσω από το σκάφος ο πομπίλος λαμβάνοντας τα ηνία του (σκάφους) υπο την καθοδήγηση των Θεών.


Παγκράτης δ' ρκς ν τος θαλασσίοις ργοις
πομπίλος, ν καλέουσιν λίπλοοι ερν χθύν,
διηγεται ς ο μόνον τ Ποσειδνι πομπίλος στ
δι τιμς, λλ' τι κα τος τν Σαμοθρκην κατέ-
χουσι θεος. λιέα γον τινα πρεσβύτην τ χθύι
τούτ κόλασιν ποσχεν τι το χρυσο γένους κατ'
νθρώπους ντος. νομα δ' ν ατ πωπες κα
ξ κάρου ν τς νήσου. κα τοτον ον μα τ
υἱῷ λιεύοντα κα οκ ετυχήσαντα λλων χθύων ν
τ γρ πομπίλων οκ ποσχέσθαι τς τούτων
δωδς, λλ πάντας μετ το υο καταθοινηθναι
κα μετ' ο πολ δίκας κτσαι τς δυσσεβείας· κτος
γρ πελθν τ νη τν πωπέα ν ψει το παιδς
καταπιεν.

Ο Παγκράτης ο Αρκάς με τον τίτλο «Ναυτικά επαγγέλματα» αρχίζει με τον πομπίλο και γράφει ότι οι θαλασσινοί, και όλοι οι ναυτικοί τον θεωρούν ιερό ιχθύ και όχι μόνο ο  Ποσειδώνας τον τιμά, αλλά είναι και ο αγαπημένος όλων των θεών που κατέχουν τη Σαμοθράκη. Δίνεται δε και η ιστορία όπου ο ένας γέρος ψαράς από την Ικαρία ψαρεύει μαζί με τον γιό του. Κάποια στιγμή που η ψαριά τους ήταν κακή, είδαν ότι υπήρχε μόνο ο πομπίλος στα δίχτυα τους.  Έφαγαν έτσι μαζί με τον γιο του, το ιερό ψάρι του Ποσειδώνα, πομπίλο. Και για την ασέβειά του αυτήν δεν άργησε να έρθει  η τιμωρία τους, ένα θαλάσσιο κήτος εμφανίσθηκε παράλληλα με το σκάφος του και  τον καταβρόχθισε μπροστά στα μάτια του παιδιού του.

Εξάλλου, Επωπεύς ήταν μία από τις επωνυμίες με τις οποίες λατρευόταν ο Δίας. Αντίστοιχες θεές ήταν η Επωμίς Άρτεμις και η Επωμίς Δήμητρα, στη Σικυώνα.

 στορε δ' Παγκράτης ς κα πολέμιός
στιν πομπίλος τ δελφνι κα τι οδ' οτος τι-
μώρητος κφεύγει πομπίλου φαγών. χρεος γον
γίνεται κα σφαδζων πειδν φάγ κα π τος
αγιαλος κκυμανθες βορ γίνεται αθυίαις τε κα
λάροις, νίοτε δ κα π τν τας κητείαις παρε-
δρευόντων νδρν παρανομεται. μνημονεύει τν
πομπίλων.

Ο ίδιος ο Παγκράτης  εξιστορεί  ότι ο πομπίλος είναι πολέμιος των δελφινιών. Δεν φεύγει ατιμώρητος αυτός που τρώει τον πομπίλο, υποφέρει και σφαδάζει  από τους πόνους σαν τρελός και  δεν μπορεί να σταματήσει την ανήσυχια του και  ξεβράζεται στις παραλίες, γινομενος τροφή των γλάρων και των καταδυτών.  Παρόλα αυτά υπάρχουν μερικές φορές εκείνοι οι ψαράδες που ρίχνουν τα δολωμάτα τους στα κήτη δεν τον σέβονται, και τον κάνουν τη λεία τους παρανομώντας.

 κα Τιμαχίδας όδιος ν τ θʹ το
Δείπνου·
κωβιο ενάλιοι κα πομπίλοι, ερο χθς.

Ο Τιμαρχίδας ο Ρόδιος στο 9ο κεφάλαιο του «Δείπνου» του αναφέρει ότι και οι γωβιοί οι θαλάσσιοι και οι πομπίλοι θεωρούνται ιεροί ιχθύες.
 
ριννά τε πεποιηκς τ ες ατν ναφερόμενον
ποιημάτιον (III 143 B49)·
πομπίλε, ναύτσιν πέμπων πλόον επλοον χθύ,
πομπεύσαις πρύμναθεν μν δεαν ταίραν.  

Η συντάκτης ποιήτρια 'Ηριννα  του μικρού ποιήματος παρακαλά

Πομπίλε ιχθύ να στέλνεις  στους θαλασσινούς μια καλή ναυσιπλοΐα
μπορείς να κατευθύνεις μπροστά στην πλώρη την δική μου ερωμένη-αγαπημένη

  πολλώνιος δ' όδιος Ναυκρατίτης ν
Ναυκράτεως κτίσει (fr. 7 Mich) τν Πομπίλον φησν
νθρωπον πρότερον ντα μεταβαλεν ες χθν διά
τινα πόλλωνος ρωτα· τν γρ Σαμίων πόλιν πα-
ραρρεν ποταμν μβρασον,
τ ά ποτ' κυρόην νύμφην, περικαλλέα κούρην,
Χησις επατέρεια τέκεν φιλότητι μιγεσα,
κυρόην, κάλλος πείριτον πασαν ραι·
ταύτης ον ρασθέντα πόλλωνα πιχειρσαι ρπάσαι.
διαπεραιωθεσαν δ' ες Μίλητον κατά τινα ρτέμιδος
ορτν κα μέλλουσαν ρπάζεσθαι ελαβηθεσαν Πομ-
πίλον τιν θαλασσουργν νθρωπον καθικετεσαι ντα
πατρον φίλον, πως ατν ες τν πατρίδα διασώσ,
λέγουσαν τάδε (fr. 8)·
πατρς μοο φίλου συμφράδμονα θυμν έξων,
 Πομπίλε, δυσκελάδου δεδας θο βένθεα πόντου,
σζέ με·
κα τν ες τν κτν διαγαγόντα ατν διαπεραιον.
πιφανέντα δ τν πόλλωνα τήν τε κόρην ρπάσαι
κα τν ναν πολιθώσαντα τν Πομπίλον ες τν
μώνυμον χθν μεταμορφσαι ποισαί τε τν (fr. 9)
  πομπίλον κυάλων νην αιηονονα δουρον. 


Απολλώνιος ο Ρόδιος, ή Ναύκρατις στο έργο του «Η κτίση της Ναύκρατης»  ισχυρίζεται   ότι ο Πομπίλος  ήταν κάποτε ένας άνθρωπος και μεταμορφώθηκε σέ ψάρι από τον έρωτα του Απόλλωνα για την νύμφη Ωκυρρόη. Διπλα στην πόλη των Σαμίων ρέει ο  ποταμός Ιμβρασος (Ποταμός της Σάμου δίπλα στο Ηραίο, όπου λεγόταν ότι η Ήρα λουζόταν και επανακτούσε την παρθενία της. Γι' αυτό λεγόταν και Παρθένιος) εκεί γεννήθηκε η νύμφη Ωκυρρόη πανέμορφη κόρη που την γέννησε η Χησιάς, καλού πατέρα κόρη, σαν έσμιξε ερωτικά μαζί του. Η Ωκυρρόη που αμέτρητη ομορφιά της χάρισαν οι Ωρες

Την όμορφη Ωκυρρόη την αγάπησε ο Απόλλων, όταν εκείνη πέρασε απέναντι στην Μίλητο σε κάποια εορτή της αδερφής του Αρτέμιδος, φοβούμενη ότι επρόκειτο να την απαγάγει ο θεός,  φρόντισε να ικετεύσει τον Πομπίλο, έναν ψαρά που ήταν φίλος του πατρός της να την βοηθήσει γυρίζοντας την στην πατρίδα της λέγοντάς του : Πομπίλε, που είσαι φίλος του πατέρα μου, χρησιμοποίησε εδώ όλη τη σύνεση σου, γνώστη των ευκίνητων βυθών του κακόηχου πόντου, και σώσε με.

Ο Πομπίλος  την οδήγησε στην ακτή και προσπάθησε να την περάσει απέναντι. Όμως εμφανίστηκε ξαφνικά ο Απόλλωνας και άρπαξε την κόρη, απολίθωσε το πλοίο και μεταμόρφωσε τον Πομπίλο στο ομώνυμο ψάρι κάνοντάς τον βοηθό στα γοργοθάλασσα σκαριά των καραβιών.





συνεχίζετε

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...