21 Οκτωβρίου 2011

...θεῶν τροφὸς ἀμβροσίη Νὺξ ΙΙ


Οι συνδέσεις των θεών μεταξύ τους δίδονται σε τόσα πολλά και διαφορετικά κείμενα.
Οι ταυτίσεις τους είναι ταυτοχρονες και  σε διαφορετικούς συγγραφείς. Τα χαρίσματα, οι ιδιότητες , οι ενέργειές τους αλλα και η διάρκεια των ενεργειών τους ή οι κατευθύνσεις των είναι αυτές που διαφοροποιούν κάθε φορά το όνομα και προσδίδουν στην ιδια, κατ ΄ουσίαν, θεά διαφορετική επωνυμία.

΄Ετσι μέχρι τώρα ειδαμε τις συνδέσεις μια σειράς θηλυκών θεοτήτων, που στην ουσία όμως δεν είναι παρα ονόματα-ιδιοτητες της ίδιας θεάς.



Proclus Phil., In Platonis Cratylum commentaria

τι το σιόδου θεολογία (453 sqq) κ μονά-
δος τς έας παράγει κατ μν τ κρείττω τς συστοιχίας
τν στίαν, κατ δ τ χείρω τν ραν, κατ δ τ μεταξ
τν Δήμητρα. δ' <ρφες> (frg 106) τρόπον μέν τινα τν
ατν εναι τν Δήμητρα τ λ ζωογονί, τρόπον δ' λλον
ο τν ατήν· νω μν γρ οσα έα στί, κάτω δ μετ
το Δις Δημήτηρ· κα γρ τ παραγόμενα μοιά εσιν τος
παράγουσιν κα σχεδν τ ατά…


…. · περ δ τς ζωογόνου πηγς έας,
ξ ς πσα ζω θεία τε κα νοερ κα
ψυχικ κα γκόσμιος πογεννται, οτως φασν τ λόγια
(or chald p 30)·
 <είη τοι νοερν μακάρων πηγή τε οή τε·
 πάντων γρ πρώτη δυνάμεις κόλποισιν φράστοις
 δεξαμένη, γενεν π πν προχέει τροχάουσαν>.
κα γρ τν τς ζως πάσης πειρον χύσιν φίστησιν
θες ατη κα τς νεκλείπτους πάσας δυνάμεις, κα κινε
πάντα κατ τ μέτρα τν θείων κινήσεων, κα πιστρέφει
πρς αυτν πάντα δράζουσα ν αυτ ς σύστοιχος τ
Κρόν. λέγεται ον <έα> κα δι τ <πιρρεν> ε τ γαθ
κα δι τ ατίαν εναι τς θείας <ῥᾳστώνης, θεο εα ζώ-
οντες>· νάκειται δ ατ τ δωρ κα τ δραγωγ πάντα.


Η Ησιοδου  θεολογία  από την Ρέα ως μονάδα παράγει κατά την ανώτερη κατεύθυνση της συγγενής αλληλουχιας την Εστία και κατά την κατώτερη την Ηρα και κατά την ενδιάμεση την Δήμητρα.
Ο Ορφέας δε, λέει ότι κατά κάποιον τροπο η Δήμητρα ταυτίζεται με την ολική ζωο-γονία, ενώ με κάποιον άλλον τρόπον δεν ταυτίζεται, έτσι όταν είναι ψηλά είναι  η  Ρέα, ενώ όταν έιναι μαζί με τον Δία είναι/μετατρέπεται σε Δήμητρα ή Δαμήτηρ ή Γα-μητηρ, τα είδαμε και σε παλαιότερα κείμενα , ο δε Σωκράτης στον Κρατύλο αναφέρει ότι η ετυμολογία της Δήμητρας προέρχεται από το "δίδουσα ως μήτηρ".

 Διότι και αυτά που παράγονται είναι όμοια και σχεδόν ταυτίζονται μ΄αυτά που παράγουν…

Και για τη ζωογόνο πηγή Ρέα  από την οποία γεννιέται κάθε ζωή – θεική, νοητική, ψυχική, εγκόσμια-  στα  Χαλδαικά λόγια  :

Ρέα, πηγή συνάμα και ροή για τους μακάριους νοητικούς
 πρώτη αυτή απ’όλους στους μυστικούς της κόλπους δέχτηκε
δυνάμεις κι έχυσε εμπρός τη γενεά που ολούθε τρέχει.

Πραγματι η Ρέα είναι αυτή που δινει υποσταση στην ατέλειωτη διάχυση της ζωής και σε ολες τις ατέλειωτες/ατελευτητες δυνάμεις, κινεί τα πάντα στον εαυτό της, σύστοιχη του Κρόνου καθώς είναι. Λέγεται λοιπον ΡΕΑ από την αιώνια εξ αυτής ΑΠΟ-ΡΟΗ των αγαθών και από τη θεική «ραστώνη για τους θεούς που ζούνε ράθυμα»  σ’ αυτήν στέκεται, είναι αφιέρωμένο το νερό και καθετι οπου κυλούν νερά…



 τι σπερ τν Πλούτωνα ναλύειν δε οκ ες
τ πρόχειρον μόνον, τν κ τς γς πλοτον, λλ κα ες τν
τς φρονήσεως πλοτον, οτως κα τν Δήμητρα ο μόνον
ες τν σωματικν τροφήν, λλ' π' ατν τν θεν ρξα-
μένην δε ατν ννοεν χορηγν οσαν τροφς πρτον μν
ατος τος θεος, ετα τος μετ' κείνους, κα φοιτν τν
σειρν τς τοιαύτης γαθουργίας μέχρι τς σωματικς τρο-
φς· κα γρ κα το ρωτος διότης πρώτοις πιλάμπει
τος θεος κα το πόλλωνος μαντική τε κα ατρική, κα
τν λλων σαύτως.
 τι τροφ π θεν στιν τν ψηλοτέρων
τος δευτέροις νοερ ποπλήρωσις. τρέφονται ον ο θεοί,
ταν νοσι τος πρ αυτν θεος κα τελεινται κα ρσι
τ <νοητ κάλλη>, οον <ατν δικαιοσύνην ατν σω-
φροσύνην> κα τ τοιατα, ς ν <Φαίδρ> (p 247d) λέλεκται.
166.1
 τι ν τ Κρατύλ μέγας Πλάτων σκοπν
χει ο τς πρωτίστας κα μέσας κα τελευταίας τν θεν
διακοσμήσεις νυμνεν, λλ μόνας τς ν τος νόμασιν α-
τν κφαινομένας διότητας.
167.1
 τι τν Δήμητρα <ρφες> μέν, τν ατν λέ-
γων τ έ εναι, λέγει τι νω μν μετ Κρόνου οσα ν-  
εκφοίτητος έα στίν, προβάλλουσα δ κα πογεννσα τν
Δία Δημήτηρ. λέγει γάρ (frg 106).
 <είη τ πρν οσα, πε Δις πλετο μήτηρ,
 Δημήτηρ γέγονε>.
σίοδος (Theog. 454) δ θυγατέρα τς έας λέγει τν Δή-
μητρα, κα συμφωνοσι δηλονότι ο θεολόγοι· ετε γρ π
τς Κρονίας νώσεως ες τν δευτέραν προλθεν διακόσμη-
σιν, ετε κα πας στιν τς έας πρωτίστη, τ ατ γίνε-
ται. τοιαύτη ον οσα Δημήτηρ κα πρεσβυτάτην κα γε-
μονικωτάτην τάξιν π τς λης ζωογόνου έας λαχοσα κα
τ μέσα κέντρα συνέχουσα τς λης ζωογονίας, πληρο πάντα
μν τ περκόσμια τν τς ζως τς παντελος χετν, με-
ρίστως κα νοειδς κα διακρίτως πσιν πιρρέουσα τ ζν·
πρ δ τούτων ατν μν κφαίνει τν δημιουργικν νον
κα τν δύναμιν ατ τς τν λων ζωοποιίας νδίδωσιν.
σπερ γρ Κρόνος ατ τν το εναι κα τν τς οσίας
ατίαν χορηγε νωθεν, οτως κα Δημήτηρ νωθεν π
167.20
τν αυτς κόλπων τν γονίμων προχέει τν ζωογονίαν τ
δημιουργ· ατ δ τ μέσον χουσα πάσης ζωογόνου θεό-
τητος, λας κυβερν τς ν ατ πηγς κα τν να περιέχει
σύνδεσμον τν τε πρωτίστων κα τν σχάτων τς ζως δυ-
νάμεων, κα συνελίσσει μν τς δευτέρας πηγς κα συνέχει
μονίμως, προάγει δ τς τν προτέρων νοειδες ατίας ες
τν τν λων πογέννησιν, κα οτως σύμπασα ζωογόνος
μία τέ στιν κα βδομαδική· κατ μν τν ξρημένην νω-
σιν προϋπάρχουσα τς βδομάδος, κατ δ τν συντεταγμένην  
ες ν νοερν κέντρον συνάγουσα τς ν ατ τριαδικς πη-
167.30
γάς, κα τν στίαν περιέχουσα κα τν ραν· τν μν ραν
π τν δεξιν προχέουσαν λον τν τν ψυχν διάκοσμον,
τν δ' στίαν π τν ριστερν πν τ τς ρετς φς
προϊεμένην. δι κα εκότως παρ <Πλάτωνι> (Crat. p 404b)
μήτηρ τε μα καλεται κα τς δωδς χορηγός, ς μν τν
167.35
ατίαν τς ρας περιέχουσα μήτηρ, ς δ τν στίαν ν
αυτ προειληφυα τς δωδς χορηγός.


τι Δημήτηρ, σπερ πσαν ζων προχέει,
οτως κα πσαν τροφήν· χει δ παράδειγμα τν Νύκτα
(<θεν> γρ <τροφς μβροσίη Νξ> λέγεται (Orph. frg 99)),
λλ' κείνη μν νοητς· κα γρ τροφ τ νοητόν στιν
κατ τ <λόγιον> (or chald p 191) τας νοερας διακοσμήσεσι
τν θεν· δ Δημήτηρ πρώτη κα τς διττς τροφς δι-
ελεν ν τος θεος, ς φησιν <ρφεύς> (frg 107)·
<μήσατο γρ προπόλους κα μφιπόλους κα παδούς,
μήσατο δ' μβροσίην κα ρυθρο νέκταρος ρδμόν,
168.10
μήσατο δ' γλα ργα μελισσάων ριβόμβων>.
ο μόνον ον τν ζωήν, λλ κα τν τς ζως τελεσιουργίαν
πογενν δέσποινα μν Δημήτηρ π τν νω μέχρι τν
στάτων· κα γρ κα ρετ τελειότης τν ψυχν. κατ'
εκόνα ον τς ιδίου ταύτης διττς πογεννήσεως κα α ν
168.15
χρόν τίκτουσαι μητέρες μα τε τ βρέφος τεκον κα μα τ
γάλα τροφν τ τεχθέντι προβάλλουσι φυσικς, κα οτε πρν
οτε στερον.
169.1
 τι τριπλ στιν το δημιουργικο νο πρς
τς ζωογόνους ατίας σύζευξις· κα γρ τας πρ ατο συν-
άπτεται πηγας κα τας συστοίχοις αυτο σύνεστιν μοφυς
κα τας καταδεεστέραις αυτο συνεργε διακοσμήσεσι. τ  
μν γρ πρ ατο Δήμητρι πιστρεπτικς συγγίνεται, τ δ
στέρ Κόρ προνοητικς, τ δ συστοίχ ρ ρασμίως·
δι κα ρν Ζες λέγεται τς ρας·

Όπως τον Πλουτωνα δεν πρέπει να τον ερμηνευουμε, μόνο με βάση αυτό που έρχεται πρώτο, στην σκέψη μας μπροστά,  τον πλούτο δηλαδή που δίνει η γή, αλλα και με βάση τον πλούτο της φρόνησης, έτσι και την Δήμητρα  δεν πρέπει να την ερμηνεύουμε με βάση μόνο τη σωματική τροφή, αλλά πρέπει να την εννοούμε στην αρχή της από τους ίδιους τους θεούς ως χορηγός κατά πρώτον, τροφής στους ίδιους αυτούς, εν συνεχεία στους μετά από εκείνους και να εννοούμε ότι η αγαθοεργός γραμμή του είδους αυτού συνεχίζεται μέχρι τη σωματι­κή τροφή. Άλλωστε και του Έρωτα η ξεχωριστή λα­μπερή απορροή προς τους θεούς πρώτα εκπέμπεται, το ίδιο η μαντική και η ιατρική του Απόλλωνα, το ίδιο και οι ιδιαίτεροι χαρακτήρες των άλλων.

165. Tροφή προκειμένου για τους θεούς, είναι η νοητική συμπλήρωση των υψηλότερων με τους κατώ­τερους. Οι θεοί λοιπόν τρέφονται όταν νοούν τους προ αυτών θεούς και τελειοποιούνται και ατενίζουν τα «νο­ητά κάλλη», επί παραδείγματι τη δικαιοσύνη καθαυτήν, τη σωφροσύνη καθαυτήν και ούτω καθεξής, όπως ελέχθη στον Φαίδρο12*.

166. Στον Κρατύλο ο μέγας Πλάτων δεν έχει σκοπό να εξυμνήσει τους πρωταρχικούς, ενδιάμεσους και τε­λευταίους κόσμους των θεών, αλλά μόνο τους ιδιαίτε­ρους χαρακτήρες που φανερώνονται στα ονόματα τους.

167. Ο Ορφέας, λέγοντας ότι η Δήμητρα ταυτίζεται με τη Ρέα, αναφέρει ότι όταν βρίσκεται ψηλά, αχώρι­στη με τον Κρόνο, είναι Ρέα, ενώ όταν μετατοπίζεται και γεννά τον Δία είναι Δήμητρα. Λέει δηλαδή: Ρέα πρωτύτερα ήταν, σαν έγινε του Δία μάνα όμως έγινε Δήμητρα.
Ο Ησίοδος εξάλλου λέει τη Δήμητρα κόρη της Ρέ­ας, και είναι προφανές ότι οι θεολόγοι συμφωνούν. Είτε δηλαδή από την Κρόνια ένωση προχώρησε στον κατώτερο κόσμο είτε είναι της Ρέας η πρώτη κόρη, το ίδιο γίνεται. Καθώς λοιπόν τέτοιος είναι ο χαρακτήρας τής Δήμητρας, καθώς έλαβε την κατεξοχήν σεβάσμια και ηγεμονική βαθμίδα ως κλήρο από την καθολική ζωο­γόνο Ρέα και καθώς, τέλος, συνέχει τις ενδιάμεσες κορυφές της σύνολης ζωογονίας, πληροί όλα τα ύπερ­κόσμια με τους αγωγούς της ολοκληρωμένης ζωής εκπορεύοντας προς τα πάντα τη ζωή με τρόπο αμέρι­στο, ενιαίο και χωρίς διαχωρισμούς. Προ όλων αυτών όμως μας φανερώνει τον δημιουργικό νου καθαυτόν και του δίνει τη δύναμη για τη δημιουργία της ζωής των πάντων. Όπως δηλαδή ο Κρόνος χορηγεί σ' αυτόν εκ των άνω την αιτία της ύπαρξης και της ουσίας, έτσι και η Δήμητρα εκ των άνω, από τους γόνιμους κόλ­πους της, διοχετεύει τη ζωογονία προς τον δημιουργό. Η ίδια, κατέχοντας το μέσο κάθε ζωογόνου θεότητας, κυβερνά όλες τις πηγές που υπάρχουν σ' αυτή, και περιέχει τον ένα και μοναδικό σύνδεσμο των πρωταρχι­κών και μαζί των έσχατων δυνάμεων της ζωής- συ­σπειρώνει τις κατώτερες πηγές και εξασφαλίζει τη στα­θερή τους συνοχή, και οδηγεί προς τα πάνω τις ενιαίες αιτίες των υπέρτερων προς την κατεύθυνση της δη­μιουργίας των όλων με τον τρόπο αυτό ως ζωογόνος αποβαίνει συνολικά μία και μαζί επταδική: ως προς την υπερβατική ένωση, αφ' ενός, προϋπάρχοντας της επτάδας, ως προς τη συμπαρατασσόμενη με άλλα, αφ' ετέρου, συνάγοντας σε ένα και μοναδικό νοητικό κέντρο τις εντός της τριαδικές πηγές, και περιέχοντας την Εστία και την Ήρα- την Ήρα από τα δεξιά να εκχέει όλο τον κόσμο των ψυχών, και την Εστία από τα α­ριστερά να εκπέμπει όλο το φως της αρετής.
 Για τού­το είναι δικαιολογημένο να αποκαλείται στον Πλάτω­να (Κρατύλο)  μητέρα και μαζί χορηγός της τροφής: μητέρα ε­πειδή περιέχει την αιτία της Ήρας, και χορηγός της τροφής επειδή περιέλαβε εκ των προτέρων εντός της την Εστία.
168. Η Δήμητρα, όπως παρέχει κάθε ζωή, έτσι ακριβώς παρέχει και κάθε τροφή- ως υπόδειγμα της μάλιστα έχει τη Νύχτα (πράγματι, λέγεται ότι «η Νύ­χτα είναι των θεών αθάνατη τροφός» 125), εκείνη όμως είναι με τρόπο νοητό. Διότι για τους νοητικούς κόσμους των θεών το νοητό είναι τροφή, σύμφωνα με τον χρη­σμό. Η Δήμητρα, μάλιστα, ήταν η πρώτη που μοίρασε τις δύο τροφές που βρίσκονταν στους θεούς, όπως λέει ο Ορφέας126:
Επινόησε προπομπούς, συνοδούς και ακόλουθους, επινόησε την αμβροσία και του κόκκινου νέκταρος το ποτό, επινόησε το λαμπρό έργο των βουερών μελισσών.

Όχι μόνο λοιπόν τη ζωή αλλά και την τελειοποίηση της ζωής δημιούργησε η δέσποινα μας Δήμητρα, από τα επάνω μέχρι τα τελευταία· διότι και η αρετή είναι η τελείωση των ψυχών. Έτσι, κατ' εικόνα της αΐδιας αυτής διπλής δημιουργίας, και οι μητέρες που γεννούν μέσα στη χρονικότητα γεννούν το βρέφος και ταυτό­χρονα δημιουργούν με φυσικό τρόπο το γάλα ως τρο­φή για το νεογέννητο — πράγμα που δεν κάνουν ούτε πριν ούτε μετά.
169. Ο δημιουργικός νους συζεύγνυται με τις ζωογό­νες αιτίες κατά τρεις τρόπους· συνδέεται, δηλαδή, με τις πριν από αυτόν πηγές, και συνυπάρχει κατά φυσική
συμφωνία με τις συγγενικές του και, τέλος, συνεργά­ζεται με τους υποδεέστερους του κόσμους- με την πρό­τερη του Δήμητρα συνευρίσκεται στη βάση της επι­στροφής, με την ύστερη του Κόρη στη βάση της πρόνοιας και με την ομόλογη του Ήρα στη βάση του έρωτα. Εξ ου και λέγεται ότι ο Δίας είναι ερωτευμένος με την Ήρα…



 τι νωθεν ρχομένη τς δεσποίνης μν
σειρ μέχρι τν στάτων διήκει, κα στιν π σελήνην ἀὴρ
ατς λξις. σύμβολον γάρ στιν ἀὴρ ψυχς, καθ' κα
πνεμα λέγεται ψυχή, σπερ κα τ πρ εκών στιν νο,
τ δ δωρ τς κοσμοτρόφου φύσεως,

 Και παρακάτω ο Πρόκλος, στα σχόλια του, μας δίνει καθαρά τον ορισμό της Ηρας που φτάνει μέχρι τα έσχατα  και καταλήγει στην υποσέληνη περίοχή ως Αηρ/Αέρας, και αναγραμματισμός βέβαια της ΗΡΑΣ-ΑΗΡ. Ο Αήρ ως σύμβολο της ψυχής και βάση αυτού η ψυχή λέγετε και πνεύμα, όπως ακριβώς η φωτιά είναι εικόνα του νού, το νερό με το οποίο τρέφονται τα πάντα, είναι εικόνα της κοσμοτρόφου φύσης …



  <έλιον δ' κάμαντα ...... πότνια ρη
  πέμψεν π' κεανοο οάς>· (Σ 239 sq)

τν γρ παχυτάτην δι τς ρας γενομένην μίχλην το
λίου δύσιν καλεῖ.ἀλλ κα τ τν τελευτν το νόματος
τ ρχ συνάπτειν, ε πολλάκις λέγοι τις τ τς θεο νομα,
μφαίνει τν τν ξ ατς λογικν ψυχν ες αυτς πι-
στροφήν· κα τι φων ήρ στιν πεπληγμένος, δι τοτο
κα φων τν λογικν μάλιστα τ θε νάκειται….

Και ο Ομηρος στην Ιλιάδα αναφέρει:

τον ακάματο Ήλιο  η σεβαστή Ηρα
στέλνει  στα ρεύματα του Ωκεανού.

και την πολύ πυκνή ομίχλη που δημιουργεί η  Ηρα την ονομάζει Δύση  του Ηλίου. Αλλά καθώς συνδέει το τέλος του ονόματος της με την αρχή του, αν κάποιος πει πολλές φορές συνέχεια το όνομα της θεάς, φανερώνει την στροφή των  λογικών ψυχών  που προέρχονται από αυτήν προς τον εαυτό τους…
Αλλα και η φωνή είναι αέρας που κρούεται,  ειν’  ο λόγος για τον οποίο η φωνή των λογικών όντων ανάγεται κατεξοχήν στην Θεά…


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...